Een andere kijk op energie is mogelijk
Als we niet helemaal anders omgaan met energie, kan onze wereld tegen het eind van de eeuw meer dan drie graden warmer worden. Een ramp voor mens en planeet. Om structurele verandering mogelijk te maken moeten we ook het financiële systeem helemaal anders organiseren. Gelukkig tonen heel wat initiatieven vandaag al dat het anders kan. FairFin komt mee op voor een ander financieel systeem en zet met de campagne Grondleggers deze positieve initiatieven in de spotlight.
Als we de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius willen beperken, moet meer dan driekwart van de gekende voorraad olie, gas en steenkool in de grond blijven. We moeten dus overstappen naar hernieuwbare, duurzame energiebronnen. Dat vraagt grote investeringen in nieuwe infrastructuur voor groene energie. Maar vandaag stroomt nog enorm veel geld naar fossiele brandstoffen. Dat moet stoppen. Om binnen twintig jaar op groene energie te kunnen vertrouwen, moeten we het geld nu verplaatsen.
Om zichzelf terug te betalen moeten nieuwe pijpleidingen, oliebronnen en gascentrales tientallen jaren gebruikt worden. Vandaag vervuilende infrastructuur bouwen zorgt dus dat we nog een hele tijd vast hangen aan fossiele brandstoffen. Elke euro die naar zulke projecten gaat, kan bovendien niet naar groene infrastructuur. Daarmee verkort de tijd die we hebben om het klimaat te redden.
Tot op vandaag stroomt veel meer geld naar fossiele brandstoffen dan naar hernieuwbare energie. Zoals FairFin eerder blootlegde, investeren grootbanken al jarenlang miljarden euro’s in fossiele brandstoffen. En ze blijven die geldkraan opendraaien. Die investeringen zijn aantrekkelijk omdat ze snelle, grote winsten opleveren. Ze negeren de rampzalige effecten op lange termijn.
Maar ook onze overheden nemen niet de nodige acties om groene financiering te stimuleren of zelf de overgang te trekken. De doelstellingen van Vlaanderen, België en de EU klinken vaak goed, maar missen ambitie of hanteren veel te losse definities van wat “groen” is. Ook publieke investeringsmaatschappijen - die een sleutelrol kunnen spelen in een eerlijke transitie - worstelen met een vaag mandaat, weinig ambitie en beperkte middelen. De Europese Centrale Bank en de Nationale Bank van België verscherpen zelfs de klimaatcrisis, terwijl zij net de tools in handen hebben om een enorme hefboom te zijn voor de transitie naar een duurzame economie.
Deze tekortkomingen in het beleid van zowel financiële spelers als overheidsinstanties zijn niet alleen schadelijk voor het klimaat. Ze vormen ook een bedreiging voor de stabiliteit van het financieel systeem en tonen het democratisch tekort van deze instellingen.
Grote risico’s, weinig inspraak
Ondanks de snelle winsten die fossiele brandstoffen opleveren, is deze sector eigenlijk enorm risicovol. We zitten namelijk in een “koolstofbubbel”: de waarde van oliebedrijven ligt zeer hoog, omdat ze momenteel berekend wordt op basis van al hun fossiele reserves. Maar omdat een groene transitie vroeg of laat onvermijdelijk is, kunnen die reserves nooit volledig benut worden. Hun werkelijke waarde ligt dus veel lager dan vandaag berekend wordt. De waarde van deze bedrijven wordt systematisch overschat. Toch blijven financiële spelers deze koolstofbubbel opblazen. Als die investeringen niet gecontroleerd stopgezet worden, zal de bubbel barsten en belanden we in een grote economische crisis.
Dat risico nemen ze met ons spaargeld, ondersteund door onze overheid en dus ook belastinggeld. Maar toch hebben wij hier zeer weinig controle over, ook al staat onze toekomst op het spel. Bij financiële spelers krijgt het kortetermijnbelang van de aandeelhouders vaak voorrang op het langetermijnbelang van de mensen en onze planeet. Overheden stappen nog veel te vaak mee in hun logica.
Grondleggers
Gelukkig zijn er initiatieven die bewijzen dat het wel degelijk anders kan. Zij zijn de Grondleggers voor de wereld van morgen. Door nu al op participatieve wijze in te zetten op hernieuwbare energie, leggen zij de basis voor een energieproductie die zowel sociaal als ecologisch duurzaam is.
Onze allereerste Grondlegger is Campina Energie, een energiecoöperatie uit de Kempen die ernaar streeft om de Kempen volledig vrij te maken van fossiele brandstoffen. Ze doet dat door collectief te investeren in windturbines en grote installaties van zonnepanelen, maar ook door mensen te begeleiden in het installeren van zonnepanelen op eigen dak. Daarnaast steunt Campina Energie op dit moment enkele kleine maatschappelijke projecten in de Kempen. Ze hoopt die inzet op termijn verder te vergroten. Kom meer te weten over Campina Energie en hoe jij hen kan ondersteunen in ons interview met hen.
Er zijn in België bovendien nog een hele reeks andere energiecoöperaties die je hulp kunnen gebruiken. Ook zij verenigen geëngageerde mensen om samen te investeren in hernieuwbare energie, duurzame renovatieprojecten of onderzoekstrajecten over de toekomst van hernieuwbare energie. Zo zijn er Klimaan, Beauvent, Energent, Ecopower en nog veel meer die de moeite waard zijn.
Elke dag zetten talloze initiatieven zich in voor een meer rechtvaardige en duurzame wereld. Ze bewijzen in de praktijk dat op een andere manier omgaan met geld, de planeet en mensen echt kan. Met hun voorbeeld leggen ze het fundament voor een betere wereld, daarom noemen we ze Grondleggers. Vaak blijft hun werk echter onderbelicht. Daarom zetten wij hen in de schijnwerpers.
De Grondleggers gaan voluit voor een ander economisch model: coöperaties, maatwerkbedrijven, bedrijven en organisaties uit de solidaire en sociale economie. We gaan op zoek naar Grondleggers op vlak van energie, voeding, wonen en geld, die een alternatieve visie ontwikkelen als antwoord op het falen van ons economisch systeem. Campina Energie is de allereerste Grondlegger in onze spotlight.