Veelgestelde vragen

De BankWijzer scores opstellen kost veel tijd, met extra werk voor elke bank die we erbij nemen. Daarom selecteerden we de 5 grootste banken die actief zijn in België, samen met enkele kleinere banken die actief inzetten op een ethisch en duurzaam karakter. Zo brengen we de diversiteit binnen het Belgisch banklandschap in beeld zonder daarvoor elke bank te moeten analyseren. 

BankWijzer is een belangrijke tool om financiële spelers te dwingen van koers te veranderen en om burgers bewust te maken van de impact van banken op de maatschappij. Daarom willen we onze rol als watchdog van de bankensector verder uitbreiden. Wil jij ons een financieel duwtje in de rug geven zodat we onze onafhankelijkheid kunnen garanderen en meer banken onder de loep kunnen nemen? Steun ons met een gift.

De scores van de BankWijzer worden berekend op basis van een methodologie die we samen met  Fair Finance International opstellen. Dankzij deze methodologie kunnen we de BankWijzer scores van verschillende landen met elkaar vergelijken. Bovendien worden de scores ook gecontroleerd door extern onderzoeksbureau Profundo, die nakijkt of de methodologie correct is toegepast.

Om de score te bepalen kijken we naar verschillende thema’s: bijvoorbeeld Biodiversiteit, Mensenrechten of Corruptie. Per thema is er een lijst met voorwaarden die volgens ons in het beleid van een bank horen te staan zoals gendergelijkheid, klimaatverandering tegengaan of wapens uitsluiten. Vinden we die voorwaarden terug in hun publieke beleidsdocumenten, dan scoort de bank punten. Hoe gedetailleerder hun beleid en hoe meer takken van de werking volgens de duurzaamheidsvoorwaarden worden ingericht, hoe meer punten de bank zal scoren.

Een klachtenbrief sturen naar je bank, lijkt op het eerste zicht een klein daad. Maar alle klachtenbrieven samen vormen een sterke boodschap naar de banken. Zo sterk dat banken hun beleid al hebben verstrengd naar aanleiding van de druk die jullie mee helpen op te bouwen.

Zo maakte KBC haar investeringsbeleid strenger omtrent investeringen in nieuwe olie -en gasvelden. Dit als rechtstreeks gevolg van alle klachtenbrieven die ze ontvingen in 2021 naar aanleiding van onze kritische blik over hun oorspronkelijke ‘verstrengd beleid’.

Nadat je een klachtenbrief hebt gestuurd naar een bank of een vraag hebt gesteld tijdens een gesprek, zal je hoogstwaarschijnlijk een uitgebreid antwoord krijgen. Voor een bank is het namelijk van groot belang om een goed imago te hebben en hun band met (mogelijke) klanten te onderhouden. In hun antwoord zal de bank ingaan op je vraag, weerwoord bieden of je proberen gerust te stellen. Banken gebruiken daarvoor gelijkaardige argumenten, die erg overtuigend kunnen klinken, maar dat niet altijd zijn.

Daarom kan je op deze pagina een lijst argumenten terugvinden die banken vaak gebruiken en enkele kanttekeningen daarbij. Zo ben je beter voorbereid om kritisch om te gaan met het antwoord dat je krijgt en een constructief gesprek verder te zetten.

In onze Eerste Hulp bij Duurzaam Beleggen vind je bovendien een reeks vragen die je kan stellen aan je bank om een gesprek op te starten.

Met de BankWijzer maakt FairFin de financiële sector en hun impact transparanter. Door klachtenbrieven te sturen of van bank te veranderen, kan jij als consument én burger druk zetten op de banken.

Banken hechten veel belang aan wat burgers van hen denken en wat wij doen met ons geld. Dat bepaalt mee de waarde van hun aandelen en de hoeveelheid geld die ze kunnen investeren en uitlenen. Door hier bewustzijn over te creëren, biedt de BankWijzer de handvaten aan waarmee mensen meer inspraak kunnen krijgen over de banken en hun rol in onze maatschappij. 

Druk vanuit de consument om het beleid van banken aan te passen is een goede eerste stap, maar het is niet voldoende. Daarom richten wij onze pijlen ook op de overheid om wetten in te voeren die schadelijke investeringen strafbaar maken en duurzame investeringen verplichten. Zo benaderen we de banken van onder-én bovenaan om te handelen in het belang van mens en planeet.

We kennen BankWijzer scores toe op basis van beleid en gegevens die we terugvinden in publieke documenten van banken. Wij vinden dat enkel informatie die iedereen kan zien, gebruikt mag worden voor de BankWijzer. Zo zorgen we ervoor dat onze bronnen en analyse van die bronnen steeds extern gecontroleerd kunnen worden. Tegelijkertijd sporen we banken aan om zo transparant mogelijk te zijn over hun investeringsbeleid.

Banken pakken graag uit met alle goede investeringen die zij doen. Greenwashing in de bankenwereld is dus schering en inslag. Ze stellen hun investeringen mooier voor dan dat ze effectief zijn. Zo stelt BNP Paribas bijvoorbeeld dat ze tot de meest ‘groene banken’ van de wereld behoren, maar uit het meest recente rapport van Banking on Climate Chaos zien we dat ze in 2022 hun financiering aan fossiele bedrijven hebben verhoogd met 20% ten opzichte van 2021. FairFin doorprikt met de BankWijzer deze greenwash praktijken, en geeft burgers een correcter beeld van de banken.

Om de BankWijzer op te stellen, volgen wij een methodologie die internationaal is  vastgelegd. Daarbij kijken we bijna enkel naar het investeringsbeleid van een bank, de  voorwaarden die banken zichzelf opleggen. We checken hun beleid op 10 thema’s, die elk bijdragen aan de totaalscore van de bank.

Een bank kan slecht scoren op één specifiek thema (bv. Gendergelijkheid) en nog steeds een degelijke algemene score hebben als hun beleid op andere thema’s beter is. We raden je dan ook aan om de scores per thema te bekijken, zo krijg je een beter beeld van wat die bank belangrijk vindt en wat niet.

Soms kan de score van je bank op de BankWijzer in tegenstrijd lijken met wat je tegenkomt in het nieuws, omdat we voor de BankWijzer kijken naar het beleid van de bank. Specifieke nieuwsverhalen worden dus niet ingerekend in de scores. Dit is een blinde vlek in de BankWijzer. Wil je graag meer te weten komen over de schadelijke investeringen door banken? Lees dan onze dossiers en nieuwsartikels.

We hebben de situatie van de certificatenhouders van Triodos nauw opgevolgd en zijn het eens dat de bank daar niet correct heeft gehandeld of toch tenminste niet correct heeft gecommuniceerd.

Maar dat zorgt er niet automatisch voor dat de BankWijzer-scores van Triodos aangepast worden. De scores van de BankWijzer worden namelijk berekend op basis van een vaste methodologie die we samen met een coalitie van organisaties van over heel de wereld opstellen (Fair Finance International). Die methodologie focust bijna enkel op het investeringsbeleid van een bank: welke voorwaarden leggen ze zichzelf op in het investeren en uitlenen van het geld van hun klanten. Soms kan de score van een bank (zoals Triodos) op de BankWijzer dus in tegenstrijd lijken met wat je tegenkomt in het nieuws of zelf meemaakt, omdat we voor de BankWijzer bijna enkel kijken naar het beleid van de bank. En daar scoort Triodos nog steeds erg goed.

Specifieke controverses, nieuwsverhalen of managementbeslissingen kunnen we dus niet zomaar in rekening brengen bij de scores. We kunnen niet van de methodologie afwijken en arbitrair scores aftrekken omwille van iets waar we het niet eens mee zijn. We beseffen wel dat dat een blinde vlek is in de BankWijzer en compenseren dat dus met onze nieuwsberichten en dossiers, maar ook daar kunnen we door beperkte capaciteit niet alles behandelen.

We moeten als organisatie ook voorzichtig omspringen met advies over acties van aandeelhouders (of in dit geval certificaathouders) omdat dat niet onze expertise is en we dus geen individueel beleggingsadvies mogen geven.

De update van de BankWijzer scores gebeurt in verschillende fases. Ten eerste stelt FairFin onafhankelijk een eerste versie van de scores op. De scores worden bepaald door de duurzaamheidsvoorwaarden uit de methodologie. Bij elke voorwaarde plaatsen we gedetailleerde bronnen en leggen we uit waarom die score gegeven wordt.

Vervolgens worden de scores en bijbehorende argumenten doorgestuurd naar de banken. Zo krijgen ze de kans om zich te verdedigen. Ze kunnen beleidsdocumenten die nog niet publiek waren publiceren of gegevens doorsturen die we over het hoofd hadden gezien. Deze tegenargumenten worden door ons verwerkt en een tweede versie van de scores wordt opgesteld. 

Deze tweede versie sturen we door naar het externe onderzoeksbureau Profundo, zij controleren of wij ons werk grondig hebben gedaan en de methodologie correct hebben toegepast. Na hun goedkeuring publiceren we de finale scores.

Na publicatie stellen we voor aan de banken om een gesprek te voeren over onze analyse, de scores en hoe ze die kunnen verbeteren. Hier kan jij bij helpen! Door klachtenbrieven te versturen en vragen te stellen aan je bank, vergroot je de druk en dus de kans dat de banken hun beleid zullen aanpassen.
 

Enkele jaren geleden voerden we campagne om pensioensparen te verduurzamen en maakten toen ook een analyse van enkele pensioenspaarproducten. Je kan die analyse combineren met info uit de BankWijzer om een meer geïnformeerde keuze te maken.

Voor verzekeringen raden we je aan om kritisch in gesprek te gaan met je bank en hen vragen te stellen over hoe ze duurzaamheid integreren in hun werking. We stelden enkele vragen op waarmee je van start kan gaan. Daarnaast kan je ook kijken naar de scores van de BankWijzer. Het beleid van banken dat we daar beoordelen, is vaak ook van toepassing op hun verzekeringen.

FairFin legt de investeringen van banken bloot en maakt financiële informatie begrijpelijker en transparanter. We zijn een onafhankelijke beweging en geven dus geen beleggingsadvies. FairFin hamert op de noodzaak aan structurele oplossingen: zelfregulering van banken is niet voldoende en er is nood aan democratische controle.

We stelden wel een Eerste Hulp bij Duurzaam Beleggen op, waar we onze visie op duurzaam beleggen meegeven, enkele veelgestelde vragen beantwoorden en handvatten meegeven zodat je je kritische bril kan opzetten bij het zoeken naar duurzame beleggingen.

FairFin draagt volledig met eigen middelen het onderzoek en de analyse om de BankWijzer scores in België te berekenen, uit te leggen en op te volgen. De methodologie die we gebruiken voor deze scores is opgesteld in samenwerking met de Fair Finance International coalitie. Zij worden gefinancierd door Sida, het Zweeds agentschap voor ontwikkelingssamenwerking.

Om de BankWijzer zo vlot mogelijk te maken, besloten we de functionaliteiten te vereenvoudigen en één enkele knop te plaatsen, die dient om klachtenbrieven te sturen. De aparte tool voor complimenten lieten we dus vallen.

Dat neemt niet weg dat je nog steeds op eigen houtje een compliment kan geven aan je bank. Ben je tevreden over het investeringsbeleid en praktijken van je bank, aarzel dan niet om zelf een mailtje te sturen naar je bank.