Banken in België spelen een belangrijke rol in het vergroten van de plastic-crisis. Uit een nieuw onderzoek van FairFin blijkt dat banken actief in België 78 miljard investeren in de voedingsindustrie, een van de voornaamste gebruikers van wegwerpplastic. Investeren in plastic is niet alleen slecht voor mens en milieu, het vormt ook een financieel risico voor de banken zelf en het geld van hun klanten. FairFin vraagt dat banken hun blinddoek afnemen en hun investeringen in de voedingsindustrie afhankelijk maken van een drastische daling in het gebruik van wegwerpplastic.
Zet mee druk. Stuur een klachtenbrief naar jouw bank.
Life in plastic ain’t fantastic
Onze planeet verdrinkt in plastic. Kijk maar even om je heen, je vindt het overal terug. De soorten plastic die we vandaag gebruiken, kwamen begin de jaren ‘50 op de markt. Sindsdien veroveren ze de wereld aan een indrukwekkend tempo. Tussen 1950 en 2017 bracht de mensheid meer dan 9,2 miljard ton plastic voort. Dat is meer dan één ton per persoon op deze aardbol. Meer dan de helft daarvan dateert van na 2005. Op minder dan een halve eeuw tijd vertwintigvoudigde de mondiale plasticproductie.
In dit nieuwe dossier focust FairFin op de rol van wegwerpplastic: gemaakt om direct weg te gooien. De impact ervan gaat zo ver dat we kunnen spreken van een echte plastic-crisis. Volgens wetenschappers nadert de ecologische schade die plastic met zich meebrengt een kritiek punt. Voorbij dit punt is de schade onomkeerbaar. Van bij de start loopt het al spaak: de ontginning van olie en gas, de bouwstenen van plastic, is erg vervuilend. De volgende stap in de keten, namelijk de productie van plastic zelf, is eveneens ongelooflijk schadelijk voor de planeet. De petrochemie is een van de meest broeikasgas-intensieve sectoren ter wereld.
Van al het wegwerp plastic dat ooit is gemaakt, werd maar 9% effectief gerecycleerd.
In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, is wegwerpplastic moeilijk te recycleren. Van al het wegwerp plastic dat ooit is gemaakt, werd maar 9% effectief gerecycleerd. Plastic afval wordt verbrand, gestort op vuilnishopen of komt in de natuur terecht. Zo raken ook onze oceanen en zeeën gevuld met plastic afval, dat zich vervolgens afbreekt tot microplastics. Deze microplastics komen ook in ons lichaam terecht. Dat is verontrustend, want in zo goed als alle plastic zitten chemische stoffen die gevaarlijk kunnen zijn voor onze gezondheid. Hoe belangrijk recyclage ook is: om het probleem echt aan te pakken moeten we dringend minder plastic maken en gebruiken.
Wie is verantwoordelijk?
Bedrijven in de voedingsindustrie, zoals AB InBev, Coca-Cola en Carrefour, zijn bij de grootste gebruikers van wegwerpplastic en behoren tot de voornaamste verantwoordelijken in de plastic-crisis. Door de snelle winst die ze maken op plastic wegwerpverpakkingen, kiezen ze ervoor om de langetermijnrisico’s van de plastic-crisis te negeren. Hun lobbyisten halen bovendien alles uit de kast om dit model zo lang mogelijk in stand te houden. Ze promoten valse of ontoereikende oplossingen, zoals opruimacties of chemische recyclage. Ze vertragen bovendien bewust de omschakeling naar hergebruik door de implementatie van Europese wetten te bemoeilijken.
Maar ook banken dragen een grote verantwoordelijkheid. Ze investeren namelijk veel geld in de voedingsindustrie. Op zich is het logisch dat pakweg KBC investeert in Delhaize. Maar bij het financieren van deze bedrijven houdt geen enkele van de onderzochte banken rekening met de impact van wegwerpplastic op ons milieu, de gezondheid of het financieel systeem. Door de voedingsindustrie onvoorwaardelijk te steunen, financieren banken in feite de plasticvervuiling.
De plastic bubbel staat op barsten
De blinde vlek voor plastic is niet alleen slecht voor mens en milieu, maar vormt ook een risico voor de banken zelf, en dus ook voor het geld van hun klanten. Er zijn namelijk zware economische risico’s verbonden aan plastic. Recente regulering wordt steeds strenger voor het gebruik van wegwerpplastics, wat de kost van plastic omhoog drijft. Ook het groeiende publieke bewustzijn en rechtszaken tegen grote plasticvervuilers hebben gevolgen voor wie vandaag in de plasticberg investeert. Met de publieke druk die toeneemt, ziet het er naar uit dat die regulering in de komende jaren strenger zal worden. Tot slot kampt de sector ook met overproductie. Hoe langer bedrijven wachten met de omschakeling, hoe groter de kans op financieel verlies. Wie veel wegwerpplastic gebruikt of erin investeert, kijkt dus tegen heel wat bijkomende kosten aan. Tot op vandaag kiezen banken ervoor om deze risico’s te negeren.
Dit rapport onderzoekt de impact van plastic en legt financiële banden bloot tussen banken actief in België en negen bedrijven uit de voedingsindustrie. We vonden investeringen terug ter waarde van 78 miljard euro sinds 2015. Vooral Deutsche Bank, BNP Paribas en ING springen eruit.
"Met gerecycleerde bankkaarten gaan we er niet komen."
Frank Vanaerschot van FairFin wijst op de macht die banken hebben door hun rol als financierders: “Van alle banken die FairFin in dit onderzoek onder de loep nam, heeft geen enkele een concreet beleid rond plastic. Anno 2021 is het onthutsend om vast te stellen dat banken blind zijn voor hun rol in de plastic-crisis. Met gerecycleerde bankkaarten gaan we er niet komen. Banken in België maken de plasticberg elke dag groter, door zonder voorwaarden tientallen miljarden in de voedingsindustrie te investeren.”
FairFin, ClientEarth en Break Free From Plastic willen de druk op banken actief in België opvoeren. Het is perfect mogelijk om een ambitieus investeringsbeleid in te voeren rond de hele levenscyclus van plastic, en wegwerpplastic in het bijzonder. Hoog tijd dus dat banken hun macht gebruiken om de omschakeling naar een circulaire economie te financieren.
