Campina Energie is de allereerste Grondlegger in onze spotlight. Hun missie? De Kempen vrij maken van fossiele brandstoffen door mensen samen te brengen in allerlei initiatieven rond hernieuwbare energie. We spraken met Jef Van Eyck, mede-oprichter van deze coöperatie uit de Kempen.
Elke dag zetten talloze initiatieven zich in voor een meer rechtvaardige en duurzame wereld. Ze bewijzen in de praktijk dat op een andere manier omgaan met geld, de planeet en mensen echt kan. Met hun voorbeeld leggen ze het fundament voor een betere wereld, daarom noemen we ze Grondleggers. Vaak blijft hun werk echter onderbelicht. Daarom zetten wij hen in de schijnwerpers.
De Grondleggers gaan voluit voor een ander economisch model: coöperaties, maatwerkbedrijven, bedrijven en organisaties uit de solidaire en sociale economie. We gaan op zoek naar Grondleggers op vlak van energie, voeding, wonen en geld, die een alternatieve visie ontwikkelen als antwoord op het falen van ons economisch systeem. Campina Energie is de allereerste Grondlegger in onze spotlight.
Laat ons beginnen bij het begin. Waarom hebben jullie Campina Energie opgestart?
Jef Van Eyck: Wel, het is cruciaal dat onze samenleving in de komende jaren een groene energietransitie doormaakt. We moeten stoppen met fossiele brandstoffen te verbranden en overstappen naar duurzame, hernieuwbare energiebronnen.
Wij willen concreet bijdragen aan die overgang, en daar zichtbaar impact op hebben. Tegelijkertijd willen we een draagvlak creëren door zoveel mogelijk burgers te betrekken bij die transitie. Via een burgercoöperatie die investeert in hernieuwbare energie kunnen we die twee zaken combineren.
Naast de directe positieve impact van onze projecten, is de democratische, participatieve werking van een coöperatie zeer belangrijk voor ons. Door een of meerdere aandelen te kopen kan iedereen vennoot worden van Campina Energie. Met dat geld investeren wij in projecten in de Kempen. We geven onze vennoten zo de zekerheid dat hun geld groen en lokaal zal worden ingezet en ze krijgen tegelijkertijd democratische inspraak in onze werking. Bij coöperaties zoals de onze hebben alle vennoten - hoeveel aandelen ze ook hebben - namelijk één stem in de algemene vergadering.
Wat houden die projecten concreet in?
Op dit moment hebben we meerdere types projecten lopen, waaronder windturbines. In samenwerking met energieontwikkelaars financieren we mee nieuwe windturbines in onze regio en kunnen zo onze eigen hernieuwbare energie opwekken.
Toen Campina Energie vijf jaar geleden van start ging, was een windinstallatie ons allereerste project. We werden voor 20% eigenaar van twee nieuwe windturbines in Turnhout. Die zijn nog steeds belangrijk in onze werking, maar ondertussen breiden we ook sterk uit. Er zijn nog drie windturbineprojecten in ontwikkeling en evenveel aanvragen lopen voor extra windprojecten.
Je merkt het al: om een windmolen te zetten moet je door een lang en moeizaam traject. Omdat wij met Campina Energie vanaf het begin veel impact wilden realiseren, zijn we dus ook snel beginnen inzetten op andere projecten, zoals het installeren van zonnepaneleninstallaties.
Daarbij plaatsen wij panelen op daken van allerlei partners uit de regio. Zij moeten daarvoor niet zelf investeren en kunnen aan een lage prijs gebruikmaken van de energie die wij opwekken. Het is een win-win voor iedereen: wij krijgen ruimte om onze installaties te plaatsen en ons verhaal te brengen en onze partners krijgen goedkope hernieuwbare energie, gefinancierd door burgers. Na 15 à 20 jaar worden de partners zelf eigenaar van de panelen.
"Naast de directe positieve impact van onze projecten, is die democratische, participatieve werking zeer belangrijk voor ons."
Een groot voordeel voor ons is bovendien dat die zonneprojecten sneller gerealiseerd kunnen worden, waardoor we onze coöperatie en ons lokaal netwerk kunnen uitbreiden. Die toevoegingen aan onze werking heeft uiteraard grote inspanningen gevraagd, onder andere in het opbouwen van expertise en het bewijzen van onze formule.
Is dat vlot gelopen?
Ja, absoluut. De coöperatie en onze expertise zijn snel gegroeid. We hebben al 27 zonnepanelenprojecten gerealiseerd en die zijn allemaal positief verlopen. Bij elk project deden we nieuwe ervaring op en dat vormde een opstapje naar volgende en grotere projecten.
We begonnen klein, met een installatie van zonnepanelen en een warmtepomp bij de Chiro van Achter Olen Onlangs hebben we heel de campus van de Thomas More Hogeschool in Turnhout voorzien van zonnepanelen. Die installatie is zo groot dat een deel van de energie kan worden gedeeld met de campus in Geel.
De expertise die we door deze zonneprojecten opbouwden, gebruiken we ook op andere vlakken. Kennisdelen is immers een belangrijk coöperatief principe. Omdat we willen bouwen aan een breed draagvlak voor een duurzame wereld startten we naast onze investeringen in hernieuwbare energie installaties ook “Zonneregio Kempen” op.
Via dat project bieden we ondersteuning en advies aan individuen of kleine bedrijven die zelf zonnepanelen willen installeren. Als je je inschrijft voor Zonneregio Kempen, gebruiken wij onze expertise om een onderbouwd advies en een prijsschatting te geven over een mogelijke installatie van zonnepanelen, aangepast aan jouw specifieke situatie en eisen. Vervolgens brengen wij je in contact met een installateur die wij vertrouwen, waarvan we weten dat die kwaliteitsvol werk levert aan een eerlijke prijs. Die stelt op basis van ons advies een definitieve offerte op en installeert, mits akkoord, de zonnepanelen.
We willen op die manier de drempel verlagen om zonnepanelen te installeren. Zo helpen we mensen op weg bij hun eigen klimaatinspanningen en nodigen we hen uit om vennoot te worden van onze coöperatie. Zo kunnen we nog verder uitbreiden, bouwen aan een draagvlak voor een ambitieuze klimaattransitie en verhogen we onze positieve impact.
Waarom zijn jullie voor een coöperatieve aanpak gegaan om die positieve impact te hebben op de klimaattransitie?
Wij geloven dat je veel meer kan bereiken wanneer je een brede groep mensen betrekt. In eerste instantie door die mensen hun geld positiever te gebruiken. Al het geld dat nu op spaarrekeningen en zichtrekeningen staat bij grote banken wordt niet productief of zelfs contraproductief ingezet door te investeren in multinationals die massaal fossiele brandstoffen produceren of gebruiken. Als we het geld van onze vennoten in plaats daarvan lokaal kunnen activeren in duurzame projecten, zetten we al een grote stap. De ecologische, sociale en economische meerwaarde die wij creëren blijft dan hier de regio versterken en vloeit niet weg naar het buitenland zoals wanneer je energie koopt bij bepaalde grote energieleveranciers.
Een ander doel van onze werking is dat we zichtbare, tastbare veranderingen creëren. Vennoten van onze coöperatie kunnen bij wijze van spreken uit hun raam kijken en de installaties zien waaraan zij hebben bijgedragen en die onze regio van energie voorzien.
Dat tastbare mede-eigenaarschap is leuk omdat het een fysieke verbeelding is van je idealen, van wat je doet, wat je wilt bereiken. En het is niet alleen leuk, het is ook productief en opbouwend. We tonen zo met Campina Energie heel duidelijk dat een alternatief kan. We tonen dat we echt iets kunnen bereiken, als we maar samenwerken. Zo veel mogelijk mensen betrekken in dat soort zichtbare alternatieven is onze ultieme bestaansreden.
Maar jullie maken ook wel winst. Wat doen jullie daar dan mee?
Klopt, vorig jaar maakten we voor de eerste keer winst, en in principe alle volgende jaren zullen we dat opnieuw doen. Het aantal eigen rendabele installaties neemt immers elk jaar toe. Het is absoluut de bedoeling dat Campina Energie een winstgevende coöperatie blijft. Niet enkel om nog meer hernieuwbare energie installaties te plaatsen maar ook om een dividend uit te keren aan onze vennoten. We hebben dat in 2019 voor het eerst kunnen doen, met een dividend van 1%. We streven ernaar om 3% uit te keren en zullen dat doel naar alle waarschijnlijkheid in 2022 halen. Al is het aan de Algemene Vergadering van de coöperatie om daarover te beslissen.
"Kennisdelen is een belangrijk coöperatief principe, en wij willen ook heel graag bouwen aan een draagvlak voor een duurzame wereld."
Maar we willen op termijn ook in lokale maatschappelijke projecten investeren. Denk aan projecten i.v.m. (energie)armoede. Daarover lopen de eerste gesprekken. Dat maatschappelijk aspect van onze werking namen we van bij de start op in onze missie en draagt bij aan onze identiteit als coöperatie.
Jullie zetten duidelijk hard in op die groei.
We staan soms zelf versteld van hoe snel we gegroeid zijn. We hebben op een paar jaar tijd al meer dan 1000 vennoten, we bouwden al bijna dertig zonnepaneleninstallaties en ook onze windturbineprojecten vorderen. De naamsbekendheid en goede reputatie die we ondertussen opbouwden, verlagen de drempel voor verdere projecten en openen nog meer deuren voor ons.
Dat is belangrijk, want wanneer ik op daken sta in Turnhout en ik kijk om mij heen, zie ik nog veel potentieel. Er is nog veel ruimte vrij om dingen te doen. We hebben met Campina Energie een knap verhaal en een sterke werking, maar dat verhaal is niet altijd even simpel om aan de man te brengen. Zelfs als we partners aanbieden om zonnepanelen installaties te prefinancieren met het geld dat we verzamelden bij onze vennoten wordt er nog getwijfeld om in te stappen en concrete klimaatacties te ondernemen. Dat we dan kunnen verwijzen naar vorige, succesvolle projecten en ons groeiend aantal vennoten, helpt natuurlijk.
Samen met de projecten groeit ook de kennis die we in huis hebben en onlangs publiceerden we vacatures om nieuwe mensen aan te nemen. We breiden zowel onze investeringstak als onze dienstverlenende tak uit en zitten dus inderdaad in volle groei.
Maar daar is geld voor nodig.
Klopt, om onze groei in 2021 te blijven voortzetten hebben we meer geld nodig. Daarom lanceerden we enkele weken geleden een nieuwe “kapitaalsoproep”. We zoeken extra mensen die vennoot willen worden van onze coöperatie en willen bestaande vennoten overtuigen om extra aandelen te kopen. In totaal hopen we daarbij tegen het najaar €1,5 miljoen euro op te halen waarmee we onze extra geplande zonnepaneleninstallaties, de derde windturbine in Turnhout en een eerste groot warmteproject kunnen financieren.
Elke nieuwe coöperant maakt onze groene, lokale energieprojecten mee mogelijk. Daarnaast krijgen vennoten democratische inspraak in de werking van Campina Energie en ontvangen op het einde van het jaar een dividend. Mensen die daarin geïnteresseerd zijn, kunnen altijd terecht op onze website.
Zijn er nog andere manieren waarop mensen Campina Energie kunnen steunen?
Natuurlijk. Naast vennoten die ons financieel ondersteunen zoeken we ook vrijwilligers die willen helpen bij de organisatie en activiteiten van de kapitaalsoproep.
Bij Campina Energie geloven we oprecht dat we samen met onze vennoten effectief kunnen werken aan een beter klimaat en dus aan de toekomst van de generaties na ons. We zijn volop aan het groeien en hopen zoveel mogelijk mensen te betrekken bij ons verhaal om zo de hoogst mogelijke impact te hebben en bij te dragen aan de doelstellingen die vanuit Europa aan alle deelstaten werd opgelegd: 42% CO2 reductie tegen 2030, een CO2 neutrale EU tegen 2050.
De kapitaalsoproep die we net lanceerden is erg belangrijk om onze groei door te zetten dus alle hulp is daarbij zeer welkom.
